Compost in drijfmest
Op 26 september werd het project Compost in Drijfmest afgesloten met het symposium Mest in balans, Bodem in balans in De Kern in Ommen.
Het onderzoek naar de werking van Compost in Drijfmest werd uitgevoerd door het Veterinair Kenniscentrum Oost Nederland (VKON) met een kennisvoucher van Provincie Overijssel en inhoudelijke en financiële ondersteuning van CONO Kaasmakers.
Op het symposium vertelde initiatiefnemer Han Kraaijvanger over alle maatregelen op zijn melkveehouderij die ertoe leiden dat gezonde koeien met gezonde mest voor een gezond bodemleven zorgen, waardoor de kringloop optimaal functioneert.
Janet Bakker gaf een presentatie over de doelen op het gebied van duurzaamheid en klimaat van CONO Kaasmakers.
Daarop gaf praktijkonderzoeker Peter Vanhoof zijn visie op de kringloop op het boerenbedrijf, waarbij samenwerking met de krachten van de natuur centraal staat.
Alles staat of valt met het vermogen van planten om het proces van fotosynthese zo optimaal mogelijk uit te kunnen voeren. Om energie uit zonlicht om te kunnen zetten in voedsel, zijn nutriënten nodig in de vorm van minerale zouten die de plant bij voorkeur opneemt uit het klei-humuscomplex.
Wanneer er meer bemest wordt dan het klei-humuscomplex aan minerale zouten kan opnemen, dan komen deze zouten direct vanuit het bodemvocht op een ongezonde manier in de plant terecht.
Dit leidt niet alleen tot extra uitspoeling van mineralen, maar ook tot slechte mest bij vee dat met zulke planten gevoed wordt. Wanneer deze slechte mest dan weer over het land wordt gebracht, wordt het bodemleven niet gevoed, maar om zeep geholpen, waardoor de plant het nog moeilijker krijgt.
Om uit deze neerwaartse spiraal te raken, moeten een aantal maatregelen genomen worden, zoals het bevorderen van een goede pensfermentatie bij de koe, bij voorkeur bovengronds bemesten op zandgronden en toevoegen van sporenelementen, bijvoorbeeld in de vorm van grofgemalen steenmeel.
Het volledige rapport over Compost in Drijfmest met een uitgebreid verslag van de lezing van Peter Vanhoof vindt u hier:
24-12-20 Rapport Compost toevoegen aan runderdrijfmest
24-12-20 Samenvatting lezing Peter Vanhoof op symposium Mest in balans, bodem in balans op 26-sep-24
Over het project ‘Compost in Drijfmest’
Melkveehouder/bestuurslid Han Kraayvanger voegt al jaren kleine hoeveelheden compost aan de drijfmest in zijn koeienstal toe. Hij nam waar dat dit de mest veel vloeibaarder maakt en dat er bij het injecteren veel minder sprake is van stankoverlast, en er dus wellicht ook minder emissie van ammoniak plaatsvindt.
Daarnaast lijkt de bodem de mest beter te kunnen omzetten, wat gunstig is voor het bodemleven en de gewasgroei. Er zijn al diverse onderzoeken naar toevoegingen aan drijfmest gedaan met als doel om de emissie van ammoniak uit drijfmest te beperken, maar dit betreft vooral commerciële preparaten, terwijl gebruik van compost voor de boer veel goedkoper is.
Serieus onderzoek laten doen naar de werking van compost in drijfmest is niet eenvoudig; in eerste instantie kon deze onderzoeksvraag ondergebracht worden in de Mineral Valley proeftuinen in Twente, waar 40 agrariërs aan mee doen die nieuwe technieken en werkwijzen voor kringlooplandbouw direct in de praktijk testen.
Na diverse metingen met soms verassende uitkomsten door Gerrit Stobbelaar, werd dit project in 2021 helaas stilgezet.
Tijdens de jaarvergadering van 2021 heeft Gerrit Stobbelaar een presentatie gehouden over de problemen met ammoniak in mest en schuimvorming op de mest.
Dankzij een kennisvoucher van de Provincie Overijssel en een bijdrage van CONO Kaasmakers is het onderzoek naar Compost in Drijfmest in mei 2023 weer hervat.
Het onderzoek wordt uitgevoerd door Veterinair Kenniscentrum Oost Nederland (VKON) in Den Ham, een onafhankelijk onderzoeksinstituut waar diergezondheid en dierenwelzijn centraal staan.
Het onderzoek richt zich in eerste instantie op de potentiële voor- en nadelen van de toevoeging van compost aan runderdrijfmest. Kan dit mogelijk resulteren in lagere emissies in de put met een positief bijkomend effect op het stalklimaat en het dierenwelzijn? Aan welke randvoorwaarden moet worden voldaan (denk aan het vermijden van resten van reinigingsmiddelen, formaline en antibiotica in de put)? Om kennis te vergaren zijn gesprekken gevoerd met experts en is in de literatuur naar informatie gezocht.
Hoe krijg je de drijfmest van homogene en vloeibare kwaliteit?
De tendens is om alleen naar de mineralen NPK te kijken om het gewas te voeden, maar er zoveel meer! De invloed op gewassen die van het land komen en de kwaliteit van de koeienmelk is énorm. Voor smaak en geur is er immers meer nodig.
De C/N-ratio van drijfmest en de bodem is van groot belang voor de omzetting van nutriënten door microben in de mest en bodem. De koolstof/stikstof ratio (C/N-ratio) geeft aan hoeveel koolstof er t.o.v.stikstof in de organische stof zit en zegt iets over de hoeveelheid stikstof die kan vrijkomen gedurende de afbraak van de organische stof. Het is daarom goed om de C/N-ratio van de mest goed bij de bodem te laten passen. Zo heeft het verhogen van de mest C/N-ratio een positief schimmelstimulerend effect. Compost toevoegen aan de drijfmest kan een mooie manier zijn om deels de C/N-ratio te verhogen, maar voornamelijk om de mest te “enten” met de gewenste microbiologie.
Tijdens de jaarvergadering van de De Ommer Marke op 10 april 2024 vertelde Joost Mulder van Mulder Agro meer over het belang van het onderhouden van een gezonde bodem. We moeten een gezonde bodem namelijk zien als een spons met levende organismen, veerkrachtig maar niet onuitputtelijk.